Philae tempel in de Nijl

Bij Aswan is de Nijl gevuld met vele rotsblokken en rotsachtige eilandjes, ook wel een cataract genoemd. Voor de komst van de 2 Aswan dammen, lagen hier de laatste rotsachtige hindernissen en stroomversnellingen van de Nijl. De bron van de Nijl begint op 1100 meter hoogte. Maar stroomafwaarts, helemaal tot aan de Middellandse zee, heeft de Nijl nog maar enkele tientallen meters hoogteverschil.

Het hoog- en laagwater verschil in de Nijl was voor de komst van de dammen aanzienlijk. Tussen de seizoenen was het verschil in die tijd gemiddeld 2 tot 9 meter. Het overstroming seizoen, was de aanleiding voor de start van het nieuwe toenmalige kalender jaar (dat startte op 19 juli en zonder schrikkeljaar).

Nu er geen verschil meer is in hoog en laag water, is er sprake van een kabbelend meertje. Ideaal voor een relaxed boottochtje dat ons een bezoek zal brengen aan de tempel.

De tempel van Philae bestaat uit meerdere tempels en andere bouwwerken, gebouwd over een tijdsspanne van 5 eeuwen. Het is daarmee een prachtige mix van Egyptische en Grieks-Romeinse architectuur.

Hoewel er oudere funderingen gevonden zijn, stamt het huidige oudste bouwwerk op het eiland Philae uit 380 v.C., de zogenaamde Kiosk van Nectanebo. En het laatste is de Poort van Hadrianus uit ca 120 n.C. Bijzonder is, dat in deze stenen, op 24 augustus 394, de laatst gedateerde hiërogliefen in de muren gebeeldhouwd zijn.

Minder bekent, is dat het Demotische schriftsysteem hier ook als laatste gebruikt is en wel op 11 december 452. Het werd door het Koptisch en Grieks vervangen. Deze Demotische en Hiërogliefen teksten, die in de muren en obelisken van deze tempel staan, zorgden samen met de Steen van Rosetta voor de ontcijfering van zowel het Demotisch schrift, als het Hiërogliefen schrift.

David Roberts tekende de Isis tempel in 1838.

Ook deze prachtige tekening van de Kiosk van Trajanus is van David Roberts.

Al vanaf ongeveer 3000 v.C. werden hiërogliefen al gebruikt. Maar de hiërogliefen als begrijpelijke schrijftaal, zijn vanaf de 5e eeuw langzaam voor bijna 14 eeuwen verloren gegaan voor de mensheid. Tot aan de vondst van Rosetta's steen, die op 15 juli 1799 door een Franse officier gevonden werd. Deze 762 kg zwarte basalt steen, bevatte delen van teksten in 3 talen:

• Hiërogliefen
• Demotisch schrift (waarschijnlijk de oorspronkelijke tekst op de steen)
• Koinè-Grieks (Deze tekst is geen letterlijke vertaling en veelal ingekort.)

De obelisken van Philae, hielpen in grote mate mee aan de ontcijfering van Rosetta's steen, en daarmee het Hiërogliefen schrift. In 1815 werd één obelisk met inscripties in het Grieks en hiërogliefen verplaatst naar Kingston Lacy, Engeland.

De naam van Cleopatra werd correct teruggevonden op deze Obelisk, maar het duurde nog tot 1822 tot dat met name Jean-François Champollion de hiërogliefen grotendeels ontcijferde.

De tekst op Rosetta's steen bleek een dankbetuiging van het Egyptisch priesterschap aan de toenmalige Griekstalige leiders. Er worden economische afspraken van de priesters beschreven alsook de verering van de Leider Ptolemy V, die in ruil diverse privileges aan de priesters en het volk in Egypte verschaft.

Bijzonder in de recente historie van de tempels op Philae, is de verplaatsing in 1972 naar het hoger gelegen eiland Agilkia.

De oude (of Lage) Aswandam, aangelegd door de Engelsen vanaf 1898, ligt net even stroomafwaarts van de Philae tempel. Daarmee kwam de tempel tijdens het overstomingseizoenen half onder water te staan. Omdat na de komst van de grote dam blijvend water in het gebied kwam, werd besloten de tempel te verplaatsen naar het hoger gelegen eiland Agilkia. Het werd in 1972 in ruim 40.000 stukken gehakt, en als een puzzel weer in elkaar gezet.

Kaart ten zuiden van Aswan: de Nijl, de 2 dammen, het oorspronkelijke eiland Philae en Agilkia waar de Philae tempel nu staat.

Het oorspronkelijke eiland Philae is vanaf de Kiosk van Trajanus op eiland Agilkia gedeeltelijk nog te zien. De rotsen op de rechterkant van de foto behoren tot het eiland Bigeh.